Η σπονδυλολίσθηση είναι η πάθηση στην οποία ένας
σπόνδυλος ολισθαίνει (γλιστράει πάνω σε ένα άλλο) πάνω στον γειτονικό του με
αποτέλεσμα να πιέζονται τα νεύρα που διέρχονται από την περιοχή. Εκδηλώνεται
με πόνο στη μέση,
αλλά και στα πόδια.
Δεν έχει σχέση με μετατόπιση μεσοσπονδύλιου δίσκου.
Μπορεί να συμβεί σε
οποιαδήποτε περιοχή της σπονδυλικής στήλης αλλά πιο συχνά συμβαίνει στην
οσφυϊκή μοίρα. (Σπόνδυλοι 05-Ι1 & μεταξύ 4-5 και σπανιότερα 3-4).
Στην πραγματικότητα
σημαίνει μηχανική αστάθεια που προϋπήρξε και σταθεροποιήθηκε ή υπάρχει και εξελίσσεται.
Υπάρχουν πολλοί τύποι σπονδυλολίσθησης όπως η
δυσπλαστική, ισθμική (ή σπονδυλολυτική), εκφυλιστική, τραυματική και
παθολογική. Η δυσπλαστική μορφή είναι αναπτυξιακή διαταραχή του αναπτυσσόμενου
σκελετού που αφορά παιδιά και εφήβους.
Στους ενήλικες πιο συχνά μας απασχολεί η ισθμική (περιοχή
του σπονδύλου που ονομάζεται ισθμός) ή σπονδυλολυτική και η εκφυλιστική
σπονδυλολίσθηση.
Ο ασθενής με σπονδυλολίσθηση εμφανίζει πόνο στη μέση
που επεκτείνεται προς τα δύο πόδια,
ορισμένες δε φορές υπάρχει και μούδιασμα
σ’αυτά. Η στάση του σώματος είναι χαρακτηριστική, ο
ασθενής είναι σαν να πάσχει από λόρδωση. Οι μύες των γλουτών σταδιακά ατροφούν
και έτσι, όταν προσπαθεί να σηκωθεί από την καθιστή θέση, έχει τη μεγαλύτερη
δυσκολία. Ο βήχας και το φτάρνισμα επιδεινώνουν τον πόνο. Ο ασθενής αισθάνεται
«σαν να γλιστράει» όταν σηκώνεται όρθιος.
Η σπονδυλολυτική σπονδυλολίσθηση ξεκινάει με ένα κάταγμα (σπάσιμο) σε μια περιοχή του σπονδύλου που
λέγεται ισθμός. Με το σπάσιμο αυτό διαχωρίζονται οι αρθρώσεις από το σώμα του
σπονδύλου με αποτέλεσμα να μπορεί το σώμα του σπονδύλου να γλιστρήσει προς τα
εμπρός. Το κάταγμα συμβαίνει συνήθως στην εφηβική ηλικία αλλά πολλές φορές η
ολίσθηση γίνεται αρκετά αργότερα όταν και οι άλλοι σταθεροποιητικοί μηχανισμοί
αποτύχουν.
Στον τύπο αυτό
επικρατεί ο πόνος στη μέση και όχι η συμπτωματολογία της σπονδυλικής στένωσης
γιατί λόγω του παθοφυσιολογικού μηχανισμού της σπονδυλολίσθησης, ο σπονδυλικός
σωλήνας διευρύνεται και δεν στενεύει. Μπορεί να υπάρχει και πόνος με αδυναμία
στα πόδια από πίεση και διάταση των νευρικών ριζών.
Η εκφυλιστική σπονδυλολίσθηση οφείλεται στη γήρανση των σταθεροποιητικών στοιχείων της σπονδυλικής
στήλης. Αρχικά εκφυλίζεται ο μεσοσπονδύλιος δίσκος, ο οποίος χάνει τη
σταθεροποιητική του λειτουργία με αποτέλεσμα να επιβαρύνονται οι οπίσθιες
αρθρώσεις και να χαλαρώνουν ο αρθρικός θύλακας και οι σύνδεσμοι με αποτέλεσμα
την ολίσθηση. Αυτό προκαλεί πόνο στην περιοχή της μέσης (οσφυϊκή μοίρα - οσφυαλγία)
και μερικές φορές ερεθισμό των νευρικών ριζών και πόνο στα πόδια. Εάν ο
οργανισμός καταφέρει και σταθεροποιήσει την κατάσταση ο πόνος μπορεί να
σταματήσει και ο ασθενής να γίνει καλά.
Η ολίσθηση σε
συνδυασμό με την οστική υπερτροφία που δημιουργεί ο οργανισμός στην προσπάθεια
του να σταθεροποιήσει την κατάσταση, οδηγεί συχνά σε στένωση του σπονδυλικού
σωλήνα και πίεση των νεύρων. Αυτό ονομάζεται σπονδυλική στένωση και εκδηλώνεται
με πόνο στα πόδια μετά από βάδιση οποιασδήποτε απόστασης.
Πολλές φορές η σπονδυλολίσθηση είναι ασυμπτωματική και
δεν χρειάζεται καμιά αντιμετώπιση. Όταν όμως υπάρχουν συμπτώματα που δεν
υποχωρούν έχει ρόλο η φυσικοθεραπεία και η άσκηση. Κατόπιν επιβάλλεται η
Συντηρητική θεραπεία με χρήση ορθοπεδικής ζώνης, δηλ. ξεκούραση και φάρμακα σε
συνεννόηση με τον θεράποντα Ιατρό. Επίσης οι πάσχοντες πρέπει να
αποφεύγουν τις δραστηριότητες που μπορεί να επιβαρύνουν την σπονδυλολίσθηση,
όπως η άρση βάρους, η έντονη γυμναστική κλπ. Η συντηρητική θεραπεία και
αποκατάσταση της πάθησης είναι
εφικτή από ειδικούς φυσικοθεραπευτές και χειροπράκτες οι οποίοι επαναφέρουν
τους σπονδύλους στη θέση τους και απαλύνουν τον ασθενή από τον πόνο, διορθώνουν
την στάση του σώματος και ενισχύουν το μυϊκό σύστημα δίνοντας χρόνο στον
οργανισμό να σταθεροποιήσει την ολίσθηση. Εάν αυτό δεν είναι ανεκτό από τον
ασθενή λόγω της διάρκειας και της σοβαρότητας της κατάστασης η λύση είναι
χειρουργική, (Η χειρουργική αγωγή απευθύνεται στους ασθενείς που δεν έχουν
ανταποκριθεί στην συντηρητική αγωγή) και επιλέγεται από τον υπεύθυνο
νευροχειρουργό. Η σπονδυλοδεσία που σήμερα γίνεται με τεχνικές ελάχιστης
επεμβατικότητας έχει μικρή νοσηρότητα και επιταχύνει τη φυσική ιστορία της
νόσου. Δεν είναι κάτι αφύσικο, προσφέρει ανακούφιση από τους πόνους για μια
φυσιολογική ζωή χωρίς περιορισμούς.
Dim.Pap.
