1.- Σε φυσιολογικές συνθήκες οι άνθρωποι
ασκούνται για κοινωνικούς λόγους, για χαλάρωση ή για να βελτιώσουν τη φυσική
τους κατάσταση. Όταν όμως ο μόνος στόχος είναι η απώλεια βάρους ή ο έλεγχος του
σχήματος του σώματος, το πρόγραμμα ασκήσεως μπορεί να βγει εκτός ελέγχου, τότε
οι ασκούμενοι αναπτύσσουν εξάρτηση στην
άσκηση διαταραχή της όρεξης, αλλά και είναι πιο επιρρεπείς στην ανάπτυξη
κατάθλιψης και άλλων ψυχολογικών προβλημάτων.
Είναι φανερό ότι η κακή ενεργειακή ισορροπία (που
εκδηλώνεται όταν ένας άνθρωπος χρησιμοποιεί περισσότερες θερμίδες απ όσες
καταναλώνει) μπορεί να οδηγήσει σε υπέρ κινητικότητα. Όπως ακριβώς οι ανορεκτικοί
περιορίζουν στο ελάχιστο το φαγητό τους για να αδυνατίσουν και λένε ότι
αισθάνονται μια χαρά, έτσι και οι άνθρωποι που ασκούνται υπερβολικά πολύ
διαπιστώνουν ότι όσο περισσότερα κιλά χάνουν τόσο πιο δραστήριοι αισθάνονται.
2.- Η πολλή άσκηση μπορεί να βλάπτει αντί να
ωφελεί. Ή ακόμα χειρότερα: υπάρχουν άνθρωποι που καταλήγουν εξαρτημένοι από την
άσκηση και παρουσιάζουν στερητικά συμπτώματα όταν τη διακόπτουν, όπως ακριβώς
άλλοι καταλήγουν εξαρτημένοι από τις συνεχείς δίαιτες ή εξαρτημένοι από ουσίες
(καπνός, αλκοόλ, φάρμακα).
Ειδικοί υποστηρίζουν ότι η αφύσικα
πολλή άσκηση μπορεί να είναι καταστροφική για το σώμα και τη ψυχή.
Η
αλήθεια είναι ότι δεν χρειάζεται
να ασκείται κανείς πάρα πολύ και επί πολύ καιρό για να παρουσιάσει στερητικά
συμπτώματα μόλις διακόψει την άσκηση. Ερευνητές
στο θέμα της υπέρ προπόνησης έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η άσκηση
προκαλεί ένα αίσθημα ευεξίας, το οποίο εξαφανίζεται όταν διακόπτεται η
γυμναστική. Η έλλειψη του αισθήματος
ευεξίας μπορεί κάλλιστα να αποτελεί έναν από τους λόγους για τους οποίους οι
ασκούμενοι συνεχίζουν το πρόγραμμά τους πολύ περισσότερο απ όσο είναι
φυσιολογικό.
3.-
Οι υπερβολές όμως, έχουν πάντοτε βαρύ τίμημα. Στην περίπτωση
της άσκησης, το τίμημα είναι το σύνδρομο της υπερβολικής προπόνησης , ένα
σύνολο διαταραχών που κυμαίνεται από στομαχικά προβλήματα έως
επαναλαμβανόμενους τραυματισμούς.
Ερευνητές ανακάλυψαν
ότι τα ακραία επίπεδα ασκήσεως προκαλούν επίσης δραματική μείωση των επιπέδων
γλουταμίνης (μιας ουσίας με ζωτική σημασία για τη σωστή λειτουργία του
ανοσοποιητικού συστήματος), με επακόλουθο
να είμαστε πιο επιρρεπείς στο κρυολόγημα και άλλες ιώσεις.
Τα δεινά, όμως δεν
σταματούν εδώ. Ο ασκούμενος οργανισμός
έχει ανάγκη την ξεκούραση για να αναρρώσει από τις πιέσεις που του ασκεί η
γυμναστική. Όταν ο χρόνος ξεκούρασης είναι ανεπαρκής, οι μύες δεν αναρρώνουν
και τελικά σταματά η βελτίωση του σωματικού σχήματος. Πολλοί ασκούμενοι θεωρούν
ότι η στασιμότητα της εμφάνισής τους αποτελεί ένδειξη ότι πρέπει να γυμναστούν
ακόμα πιο σκληρά. Μακροχρόνια αυτός ο φαύλος
κύκλος οδηγεί σε χρόνια κόπωση και σε ψυχική - σωματική εξάντληση.
Μερικοί άνθρωποι που
έχουν εθιστεί στην άσκηση ενδεχομένως να χρειάζονται θεραπεία. Οι ασκούμενοι
αυτοί συμπεριφέρονται όπως όλοι οι εθισμένοι. Θέτουν την άσκηση ως απόλυτη
προτεραιότητα στη ζωή τους και έρευνες έδειξαν ότι συχνά παρουσιάζουν ψυχικές
διαταραχές.
4.-
Τα κρούσματα του συνδρόμου
αυξάνονται διαρκώς τα τελευταία χρόνια, διότι ολοένα και περισσότερος κόσμος
γυμνάζεται πέρα από τα φυσικά όρια, τις αντοχές και τις ικανότητές του. Η
πλειονότητα των ασθενών είναι άνθρωποι ηλικίας 30 έως 50 ετών, οι οποίοι είτε
ανακαλύπτουν ξαφνικά την άσκηση και της αφιερώνονται ολόψυχα είτε
αντιμετωπίζουν πρόβλημα βάρους και θέλουν να αδυνατίσουν. Στην παιδική ηλικία,
το σύνδρομο υπέρ προπόνησης παρατηρείται σε παιδιά που χρησιμοποιούν την άσκηση
ως μέσον αδυνατίσματος ή κάνουν πολλά λάθη τον πρώτο καιρό που ασχολούνται με
ένα άθλημα.
Ο πόνος την ώρα της
άσκησης είναι το πρώτο σύμπτωμα του συνδρόμου. Ο πόνος εκδηλώνεται συνήθως
στους μεγάλους μυς του σώματος (όπως τετρακέφαλους μηριαίους, στους μυς της μέσης, στους κοιλιακούς, στους θωρακικούς και στους οπίσθιους μηριαίους), αλλά οι
ασκούμενοι τον αγνοούν και συνεχίζουν την προπόνησή τους.
Μετά το πέρας της
προπόνησης, ο πόνος επιστρέφει – αυτή τη φορά στους τένοντες. Ο ασκούμενος μπορεί να καθίσει για λίγο να
ξεκουραστεί, αλλά όταν προσπαθήσει μετά να κινήσει μια άρθρωση να μην μπορεί. Υπάρχει
επίσης περίπτωση να διαπιστώσει το επόμενο πρωί, την ώρα που σηκώνεται από το
κρεβάτι, ότι πονάει φρικτά σε κάποιον τένοντα και δεν μπορεί να κινήσει το πόδι
ή το χέρι του. Οι τένοντες που
πλήττονται κυρίως από την υπέρ προπόνηση είναι ο αχίλλειος και ο
επιγονατιδικός στα πόδια, καθώς και οι
εκτείνοντες των αγκώνων,
ο υπέρ ακάνθιος και ο δικέφαλος στα χέρια.
Με το πέρασμα των
ημερών, ο ασκούμενος αρχίζει να
νιώθει ενοχλήσεις ή πόνο στη σπονδυλική
στήλη, στους γλουτούς, στα
γόνατα και στους ώμους γενικώς, σε κάθε άρθρωση του σώματός του. Στις μικρές ηλικίες, οι ενοχλήσεις αυτές οφείλονται σε επιβάρυνση των χόνδρων των αρθρώσεων λόγω της
υπερβολικής άσκησης, ενώ στις
μεγάλες σε εκφυλιστικές αρθροπάθειες. Π.χ. ένας αγύμναστος 45άρης που έχει προδιάθεση
στην ανάπτυξη αρθροπάθειας είναι πολύ πιθανόν να νιώσει έντονο πόνο στο
γόνατό του, αν παίξει μπάσκετ επί 2 ώρες.
Αν οι ασκούμενοι
αγνοήσουν τον πόνο και τις ενοχλήσεις και συνεχίσουν να ασκούνται, έχουν
αυξημένες πιθανότητες να αναπτύξουν κάποια από τις μακροχρόνιες εκδηλώσεις του
συνδρόμου. Η επιτάχυνση της
φυσιολογικής φθοράς στους χόνδρους των ισχύων, των γονάτων καθώς και στους
μεσοσπονδύλιους δίσκους,
είναι μια πολύ συχνή μακροχρόνια συνέπεια. Οι ασθενείς που παρουσιάζουν
επιταχυμένη φθορά των χόνδρων αναπτύσσουν συχνά οστεοαρθρίτιδα
η οποία μετά το 60ο έτος ζωής αντιμετωπίζεται με ολική αντικατάσταση
της προσβεβλημένης αρθρώσεως. Όσοι εξάλλου
παρουσιάζουν φθορά των μεσοσπονδυλίων δίσκων μπορεί να αναπτύξουν
στενωτική δισκοπάθεια, μια κατάσταση που προκαλεί νευραλγία στα κάτω άκρα. Η
υπερβολική άσκηση μπορεί επίσης να καταπονήσει τους μυς, (οι καταπονημένοι μυς
είναι επιρρεπείς στις θλάσεις) αλλά και το καρδιαναπνευστικό σύστημα.
5.-
Τα οστά επίσης πλήττονται από
την υπερβολική άσκηση. Στους ασκούμενους παρατηρούμε συνήθως δύο ειδών
κατάγονται. Τα συμπιεστικά και τα ρωγμώδη τριχοειδή. Τα ρωγμώδη
τριχοειδή αφορούν κυρίως τα οστά των χεριών και των ποδιών και είναι τόσο μικρά που δύσκολα απεικονίζονται στις απλές ακτινογραφίες. Συνήθως γίνεται
αξονική ή μαγνητική τομογραφία
για να εντοπιστούν. Τα κατάγματα αυτά προκαλούνται από τις μεγάλες και
επαναλαμβανόμενες πιέσεις (φορτίσεις) που ασκούνται στα οστά και οφείλονται στο
ότι οι μύες δεν αντέχουν άλλο και δεν μπορούν πλέον να προστατεύσουν τον
σκελετό.
Την ώρα της υπερβολικής άσκησης είναι φυσικό κάποιος μεσοσπονδύλιος
δίσκος να πιέζει για απειροελάχιστο χρόνο κάποιο νεύρο, αυτό είναι αρκετό για
την έναρξη κάποιας οσφυαλγίας.
Η αντιμετώπιση όλων
αυτών των δεινών ποικίλλει ανάλογα με το πρόβλημα
Η χρόνια κόπωση αντιμετωπίζεται με ξεκούραση, βιταμινοθεραπεία,
μαλάξεις για βελτίωση της οξυγονώσεως, σωστή διατροφή και θεραπεία.
Τα κατάγματα χρειάζονται τοποθέτηση, ακινητοποίηση, φυσιοθεραπεία,
φαρμακευτική αγωγή
Οι θλάσεις των μυών αντιμετωπίζονται με φυσιοθεραπεία και
φαρμακευτική αγωγή.
Οι αρθροπάθειες και η στενωτική δισκοπάθεια συνήθως αντιμετωπίζονται με μαλάξεις από ειδικό
Χειροπρακτικό και σε ελαφριές καταστάσεις με φαρμακευτική αγωγή. Αν όμως
εξελιχθούν πολύ δεν αποκλείεται να
χρειαστεί και χειρουργική
αντιμετώπιση (αρθροπλαστική και αντικατάσταση μεσοσπονδύλιου δίσκου,
αντιστοίχως).
Το 70% των ασθενών που τελικά χειρουργούνται κατορθώνουν να γυμναστούν και πάλι, αλλά πολύ ηπιότερα
απ όσο πριν (τα ομαδικά αθλήματα είναι
ως επί το πλείστον απαγορευτικά,
ενώ οι ασκήσεις πρέπει να είναι μέτριας έντασης).
Είναι πλέον γνωστό ότι η υπερβολική προπόνηση
καταστρέφει τα οστά και τις αρθρώσεις, προκαλεί κατάγματα που δεν
απεικονίζονται στις απλές ακτινογραφίες, οδηγεί στη
δισκοπάθεια στην οσφυαλγία – ισχιαλγία και εξαντλεί τον οργανισμό…
Η υπέρ προπόνηση
μόνο φίλος της υγείας δεν μπορεί να είναι.
Ωστόσο, ολοένα και περισσότερος κόσμος «πέφτει με τα
μούτρα» στην άσκηση, πιστεύοντας ότι έτσι ωφελεί το σώμα και την ψυχή του.
ΠΡΟΣΟΧΗ ΛΟΙΠΟΝ
!!!